Bab taun sabat lan taun Yobèl
1GUSTI ngetokké tembung marang Moses ing gunung Sinai: 2“Wong Israèl pada omongana mengkéné: Mbésuk yèn kowé wis pada mlebu ing negara sing bakal Tak wènèhaké marang kowé, lemah kuwi kudu olèh sabat, kanggo sabat pasrah marang GUSTI. 3Sak njeruhné nem taun suwéné kowé nyebarana lemahmu, lan sak njeruhné nem taun kowé ngetoki putyuké tanduranmu anggur, lan nanduri pametuné lemah kuwi, 4nanging tauné sing kaping pitu, kuwi sabat kanggo lemah kuwi, wayah ngasuh babar pisan, ya sabat pasrah marang GUSTI; lemahmu aja kok sebari lan tanduranmu anggur aja kok ketoki putyuké. 5Lan apa waé sing tukul déwé sangka lemahmu kuwi, aja kok panèni lan woh tanduranmu wit anggur sing ora kok ketoki putyuké kuwi, aja kok unduhi. Taun kuwi dadia taun lèrèn babar pisan kanggo lemah kuwi. 6Pametuné lemah sak njeruhné sabat kuwi pada kok panganen, ya kowé, ya peladènmu lanang lan wadon lan buruhmu uga wong liyané bangsa sing pada manggon tyampur karo kowé. 7Ya kanggo kéwan-kéwanmu lan kéwan-kéwan alasan ing kebonmu, sak pametuné kabèh kuwi dadia pangané.
8Kowé terus ngitunga pitung taun sabat, ya kuwi pitung taun kaping pitu, dadi pitung pendaké taun sabat mau pada karo patang puluh sanga taun. 9Sakwisé mengkono terus ing sasi kaping pitu tanggal kaping sepuluh, ing dina riyaya rukunan, kowé ndlajahana ing sak tanahmu kabèh karo ngunèkna trompèt. 10Tauné sing kaping sèket kuwi sutyèkna, lan ngumumna kamerdikan marang wong sak isiné negara kabèh; taun kuwi pada digawé taun Yobèl, saben wong sak panunggalmu pada bali menyang lemahé sing dadi duwèké lan brayaté. 11Taun sing kaping sèket kuwi pada kok dadèkna taun Yobèl, kowé aja pada nyebar wiji, lan apa sing bakal tukul déwé, aja kok panèni, lan aja pada ngunduhi woh wit anggur sing ora kok ketoki putyuké. 12Awit kuwi taun Yobèl kuwi sutyi kanggo kowé; sing dadi panganmu apa sing kok unduhi sangka kebonmu. 13Ing taun Yobèl kuwi saben wong sak panunggalmu mbalik marang lemah sing dadi duwèké.
14Yèn kowé ngedol sembarang apa marang sak pepadamu, utawa tuku apa waé sangka sak pepadamu, aja ana sing nggawé ruginé. 15Yèn tuku sangka sak pepadamu kuwi nuruta tyatyahé taun, sakwisé taun Yobèl, lan sak pepadamu enggoné ngedol marang kowé nuruta tyatyahé taun panèn. 16Mundak okèh tyatyahé taun, mundak larang regané, mundak setitik tauné, mundak murah regané; awit sing didol marang kowé kuwi tyatyahé panèn. 17Dadi aja ana sing nggawé ruginé marang pepadamu, nanging kowé wedia marang Gusti Allahmu; awit Aku iki GUSTI, Gusti Allahmu.
18Kaya mengkono enggonmu kudu nglakoni katetepan-Ku lan tansah pada gondèlan marang pernatan-Ku, nganti kowé bakal pada manggon ing kana karo ayem lan tentrem. 19Lemah kuwi bakal ngetokké wohé, lan kowé pada mangan nganti warek lan panggonanmu ing kono bakal karo ayem lan tentrem. 20Yèn kowé pada takon: Apa sing bakal pada tak pangan ing taun sing kaping pitu kuwi? Aku pada ora dililani nyebar lan ora kena nglumpukké pametuné lemah! 21Ing kono Aku bakal mréntahké berkah-Ku marang kowé ing taun sing kaping nem; nganti bakal ngetokké sing nyukupi kanggo telung taun. 22Ing taun sing kaping wolu, kowé bakal pada nyebar, nanging kowé bakal pada mangan pametuné sing ndisik nganti tekan taun sing kaping sanga; nganti mlebuné pametuné kuwi, kowé ijik bakal pada mangan sing ndisik.”
Bab nebus lemah
23“Lemah aja didol selawasé, awit lemah kuwi duwèk-Ku, lan kowé kuwi pada dadi wong mantya, sing mantya kanggo Aku. 24Mulané ing lemah duwèkmu kabèh, kowé pada nglilanana yèn lemah kuwi kena ditebus. 25Yèn ana sedulurmu sing tiba ing mlarat, nganti ngedol sak bagéan lemahé, kuwi seduluré sing nduwé wewenang nebus, ya kuwi seduluré sing tyedak déwé, kuwi maraa nebus sing wis didol seduluré kuwi. 26Nanging yèn ora nduwé sanak sing wajip nebus, nanging sakwisé mengkono bisa nebus déwé awit wis nemu sing digawé nebus duwèké, 27kuwi ngitunga enggoné ngedol mau wis pirang taun, terus luwihané dibalèkaké marang sing nuku, karo mengkono wong mau terus bisa mulih menyang lemah duwèké. 28Nanging yèn ora nduwé sing digawé mbalèkké, ing kono duwèké sing wis didol tetep ing tangané sing tuku nganti tekan ing taun Yobèl. Ing taun Yobèl lemah kuwi bakal luwar, lan wong mau bisa mulih menyang lemah duwèké.”
Bab nebus omah
29“Yèn ana wong adol omah ing kuta sing pageré témbok, omah kuwi kenèngé ditebus mung tekan taun pendaké, diitung sangka enggoné ngedol; enggoné kudu nebus mung sak njeruhné setaun. 30Nanging yèn nganti setaun ora ditebus, omah mau tetep dadi duwèké sing tuku nganti turun-temurun, ing taun Yobèl ora bisa bali. 31Nanging omah ing désa sing ora diubengi pager témbok, kuwi dipadakaké karo lemah ing negara kono, pada kena ditebus lan ing taun Yobèl kudu bali. 32Kanggo omah ing kuta-kutané wong Lévi, wong Lévi kuwi selawasé nduwé wewenang nebus. 33Nanging yèn ana wong Lévi sing ora nebus duwèké, nanging omah sing didol ing kutané déwé, kuwi ya kudu bali ing taun Yobèl, awit omah ing kutané wong Lévi kuwi pada dadi wewenangé ing sak tengahé wong Israèl. 34Nanging kanggo ara-ara kanggo angon ing sak ubengé kutané, kuwi aja didol, awit kuwi dadi duwèké ing selawasé.”
Ngrumati kanggo wong mlarat
35“Yèn sedulurmu tiba ing mlarat, nganti wis ora bisa ngglawat ing ngarepmu, kuwi kudu diréwangi, pada kaya wong mantya utawa wong neneka, supaya bisa tetep urip ing tengahmu. 36Aja kok jaluki anakan duwit utawa batiné duwit, nanging kowé wedia marang Gusti Allahmu, supaya sedulurmu kuwi bisa urip ing tengahmu. 37Enggonmu ngutangké aja njaluk anakan lan enggonmu nulungi pangan aja karo nggolèk bati. 38Aku iki GUSTI, Gusti Allahmu, sing wis ngentasaké kowé sangka negara Egipte lan Tak wènèhi negara Kanaan, supaya Aku dadi Gusti Allahmu.
39Mengkono menèh yèn ana sedulurmu sing tiba ing mlarat ing tengahmu, nganti pasrah bongkokan marang kowé, kuwi aja kok dadèkké kaya batur tukon. 40Kaya buruh, utawa wong mantya ing omahmu, enggoné nyambut nggawé ing panggonanmu nganti tekan taun Yobèl. 41Sakwisé kuwi terus lilanana metu sangka omahmu uga anak-anaké, mulih menyang panggonané brayaté lan duwèké para leluhuré. 42Awit wong kuwi abdi-Ku sing wis Tak etoké sangka negara Egipte, ora kena didol tyarané kaya baturé tukon. 43Aja kok tindes, nanging kowé wedia marang Gusti Allahmu. 44Nanging baturmu tukon lanang utawa wadon sing arep kok nduwèni, kuwi kudu para bangsa ing sak kiwa-tengenmu; mung tunggalané kuwi sing kena kok tuku dadi baturmu lanang utawa wadon. 45Lan menèh sing kena kok tuku ya kuwi tunggalané anaké para wong mantya sing manggon ing tengahmu, sing lair ing negaramu. Wong kuwi pada kena kok duwèni. 46Kuwi edum-edumna dadi warisan marang anak-anakmu, supaya dadi duwèké kanggo warisan, dadi batur iki sak lawas-lawasé. Nanging kanggo wong Israèl, siji-sijiné wong sak panunggalmu aja ana sing ngwasani marang sedulurmu karo peksa.
47Yèn ana wong mantya utawa wong neka ing tengahmu, sing uripé wis ketyukupan, nanging sedulurmu sing mèlu wong kuwi tiba ing mlarat, nganti ngedol awaké marang wong mantya utawa wong neka kuwi, utawa marang wong sing asal-usulé sangka wong mantya kuwi, 48sakwisé ngedol awaké mau, dèkné kudu ditebus, ya kuwi salah sijiné wong tunggalané seduluré kena nebus, 49seduluré bapaké utawa brayaté sing tyedak, utawa yèn wis kuwat déwé, kuwi pantes nebus awaké déwé. 50Wong kuwi terus itung-itungan karo sing nuku, wiwit taun enggoné ngedol awaké déwé nganti tekan taun Yobèl, lan duwit adolé terus diitung manut tyatyahé taun; enggoné mèlu marang wong sing mantya kuwi anggepen kaya tyatyahé tauné wong buruh. 51Yèn tyatyahé taun sing kèri kuwi ijik okèh, enggoné mbalèkké duwit tukuné kanggo tebusané awaké kuwi miturut tyatyahé taun mau. 52Yèn tyatyahé taun sing tekan taun Yobèl kuwi mung kèri setitik, ya itung-itungan karo sing nuku, enggoné mbalèkké duwit tebusan kanggo awaké déwé; diitung manut tyatyahé taun kuwi. 53Dadi enggoné kerja ing saben tauné marang sing nuku kuwi kaya buruh; ora kena disiya-siya ing ngarepmu. 54Nanging yèn ora ditebus karo tyara mengkono, ing taun Yobèl kudu dililani metu uga anak-anaké. 55Awit wong Israèl kuwi pada ngabdi marang Aku, lan pada dadi abdi-Ku sing wis Tak etoké sangka negara Egipte; Aku iki GUSTI, Gusti Allahmu.”