Bab ndedonga
1Ing sakwijiné dina Yésus ndedonga ing sakwijiné panggonan; bareng wis rampung, ana muridé siji sing ngomong: “Gusti, kita supaya pada Panjenengan wulang ndedonga, pada kaya sing diwulangké karo Yohanes marang para muridé.” 2Yésus terus nyauri, tembungé: “Yèn kowé pada ndedonga, ngomonga ngéné:
Duh Bapak, asma Panjenengan supaya disutyèkké.
Kraton Panjenengan supaya teka.
3Kita supaya pada dikèki rejekiné kita sak tyukupé ing saben dina.
4Lan supaya gelem ngapura dosa kita,
awit kita ya pada ngapura marang saben wong sing kesalahan marang kita.
Apa menèh supaya kita aja nganti pada digawa marang panggoda.”
5Terus pada diomongi ngéné menèh: “Yèn tunggalmu ing wantyi tengah wengi menyang omahé kantyané lan omong: Sedulur, mbok aku kok utangi roti telung iji waé. 6Awit ana kantyaku sing lelungan mampir ing omahku, nanging aku ora nduwé apa-apa, sing kena tak suguhké. 7Apa ya ing sak njeruhné omah bakal nyauri: Aja nyusahké aku, ta, lawangé wis tak kantying, aku lan anak-anakku wis pada mapan turu, aku ora bisa tangi ngladèni kowé. 8Aku ngomong marang kowé: Senajan ora gelem tangi lan ngladèni, awit kuwi kantyané, nanging awit sangka enggoné ora nduwé isin kuwi, mesti ya bakal tangi, ngekèki apa sing dibutuhké.
9Mulané Aku ngomong marang kowé: Pada njaluka, nganti bakal dikèki; pada nggolèkana, nganti bakal pada olèh, pada totok-totoka, nganti bakal dibukakké. 10Awit saben wong sing ndedonga, bakal nampa lan sing golèk, bakal pada olèh, lan sing totok-totok, kuwi bakal dibukakké. 11Endi ana sing jenengé bapak, dijaluki iwak anaké, ngekèki ula, kanggo ijolé iwak? 12Utawa, yèn njaluk endok, apa ya terus diwènèhi kalajengking? 13Dadi, yèn kowé, senajan ala, pada mengertèni ing bab pawèh sing betyik marang anak-anakmu, apa menèh Bapakmu ing swarga mesti bakal ngekèki Roh Sutyi marang sing pada ndedonga.”
Gusti Yésus lan Bèèlsébul
14Ing sakwijiné dina Yésus nundungi demit sing njalari bisu, sangka sakwijiné wong. Bareng demité wis metu, wongé bisa guneman. Wong okèh pada nggumun. 15Nanging ana liyané sing pada ngomong ngéné: “Enggoné nundungi demit kuwi nganggo kwasané Bèèlsébul penggedéné para demit.” 16Lan ana menèh sing njaluk tanda sangka swarga, kanggo njajal marang Yésus. 17Nanging Yésus ngerti marang pikirané wong-wong mau, mulané terus ngomong: “Saben kraton sing petyah, kuwi mesti rusak, lan saben brayat sing wargané pada petyah, mesti rusak. 18Yèn sétan kuwi uga petyah karo dèkné déwé, kepriyé bisané tetep ngadek kratoné? 19Dadi, yèn Aku nundungi demit kuwi nganggo kwasané Bèèlsébul, para muridmu enggoné nundungi nganggo kwasané sapa? Mulané ya kuwi sing bakal pada ngadili kowé. 20Nanging yèn Aku nundungi demit nganggo pangwasané Gusti Allah, sejatiné Kratoné Gusti Allah wis teka ing sak tengahmu. 21Yèn ana wong sing rosa lan gegamané pepak kanggo njaga omahé déwé, bandané bakal slamet. 22Nanging yèn katekan wong sing luwih rosa, sing kalah rosa mau terus dilawan lan dikalahké, sak kabèhé gegamané sing diendelaké bakal direbut, lan bandané bakal diedum-edum.
23Sapa sing ora ngrujuki Aku, kuwi nglawan marang Aku lan sapa sing ora nglumpukké bebarengan karo Aku, kuwi mbuyarké.”
Baliné roh ala
24“Yèn roh ala kuwi wis metu sangka wong, terus nglembara menyang panggonané sing suwung kanggo manggon, nanging awit ora pada olèh, terus muni ngéné: tak balènané menèh ing omah sing wis tak tinggal. 25Terus bali, omahé ketemu wis disaponi resik lan ketata betyik. 26Terus metu, lunga ngajak roh ala liyané tyatyahé pitu sing luwih ala, lan terus pada mlebu lan manggon ing kono, terus wong mau alané ngungkuli tenimbang sak durungé.”
Wong sing rahayu
27Nalika Yésus ijik ngomong, ana wong wadon sing mbengok marang Panjenengané sangka tengahé wong okèh, semauré: “Rahayu ibuné sing wis nglairké lan sing nusoni Panjenengan.” 28Nanging Yésus terus ngomong: “Sing rahayu kuwi wong-wong sing pada ngrungokké lan nggatèkké tembungé Gusti Allah.”
Tandané Yunus
29Bareng wong okèh pada ngrubung Panjenengané, Yésus terus ngomong: “Wong-wong ing jaman iki, kuwi ala, pada njaluk tanda, nanging ora bakal dikèki kejaba mung tandané Yunus. 30Awit kayadéné Yunus enggoné dadi tanda kanggo wong-wong ing kuta Ninewé, semono uga Putrané Manungsa ya bakal dadi tanda kanggo wong-wong ing jaman iki. 31Mbésuk ing dinané pengadilan, ratu sing sangka negara kidul kuwi bakal tangi bareng karo wong-wong jaman iki lan bakal ngadili wong-wong kuwi. Awit ratu iki teka sangka pungkasané bumi arep ngrungokké kawityaksanané Salomo, nanging sak temené ing kéné iki ngungkuli Salomo. 32Mbésuk ing dina pengadilan, wong-wong ing Ninewé bakal pada tangi bebarengan karo wong-wong jaman iki, lan bakal ngadili wong-wong iki. Awit wong-wong Ninewé kuwi bareng ngrungokké pituturé Yunus terus pada mratobat, nanging sak temené ing kéné iki ngungkuli Yunus.”
Dimaré awak
33“Ora ana wong nyumet dimar sing terus disèlèhké ing panggonan sing ndelik utawa ditutupi gentong, nanging ditumpangké ing tyagak dimar, supaya wong kabèh sing mlebu omah bisa weruh padangé. 34Mripatmu kuwi dadi dimaré awakmu. Yèn mripatmu betyik, awakmu sekujur dadi padang, nanging yèn mripatmu ala, awakmu dadi peteng. 35Mulané pada sing ati-ati, pepadang ing kowé kuwi aja nganti dadi peteng. 36Yèn awakmu sekujur padang lan ora ana pérangané sing peteng, mesti kabèh dadi padang, ya kaya yèn kowé kena ing slaraté dimar.”
Yésus melèhké para Farisi lan para juru Torèt
37Bareng Yésus wis rampung enggoné mulangi, ana wong Farisi ngundang mangan ing omahé. Panjenengané ya terus mlebu lan njagong mangan. 38Wong Farisi mau bareng weruh Yésus kok ora wisuh ndisik sak durungé mangan, dadi nggumun. 39Nanging Yésus terus ngomong marang wong-wong mau: “Kowé para Farisi, kowé pada ngresiki njabané tuwung lan kendi, nanging ing njeruhmu kebak rampasan lan sing ala. 40Hé, wong-wong bodo, Panjenengané sing nyiptaké sisih njabané kuwi apa ya ora nyiptaké njeruhné? 41Mung waé isiné kuwi kurbana, lah mengko sak kabèhé bakal dadi resik kanggo kowé. 42Nanging tyilaka kowé, hé, para Farisi, awit kowé pada mbayar prasepuluhan sangka godong selasih, inggu lan janganan, nanging kowé pada nglalèkké keadilan lan katrésnané Gusti Allah. Perkara-perkara kuwi kudu dilakoni, tanpa nglalèkké sing liyané. 43Tyilaka kowé, hé, para Farisi, awit ing sinaguk kowé pada seneng lungguh ing ngarep lan seneng nampa panghurmatan ing pasar. 44Tyilaka kowé, awit kowé kuwi kayadéné kuburan sing tanpa tenger; wong-wong sing mlaku ing sak nduwuré pada ora weruh.”
45Terus ana sakwijiné juru Torèt sing nyauri, tembungé: “Guru, yèn Panjenengan ngomong mengkéné kuwi, tegesé uga ngrèmèhké golongan kita.” 46Nanging Panjenengané terus nyauri, tembungé: “Kowé ya pada tyilaka, hé, para juru Torèt, awit kowé pada ngemoti wong karo momotan sing ora bisa diangkat, nanging kowé déwé ora nganti ndemèk momotan kuwi nganggo drijimu siji waé. 47Tyilaka kowé; awit kowé pada mbangun kuburané para nabi, nanging leluhurmu déwé sing matèni. 48Dadiné kowé pada ngaku, yèn kowé pada mbenerké pertingkahé leluhurmu, awit leluhurmu kuwi pada matèni para nabi mau, nanging kowé pada mbangun kuburané. 49Mulané kawityaksanané Gusti Allah ngomong: Aku bakal ngutus para nabi lan para rasul, marang wong-wong kuwi lan golongané kuwi ana separo sing bakal dipatèni lan sing dianiaya. 50Supaya kanggo wong-wong jaman iki diwaleské getihé sak kabèhé para nabi sing wis dikutahké, wiwit nalika bumi digawé, 51wiwit sangka getihé Habèl nganti getihé Sakaria, sing dipatèni ing antarané mesbèh lan Griya sutyiné Gusti Allah. Malah Aku ngomong marang kowé: Kabèh kuwi mau mesti bakal diwaleské marang wong-wong jaman iki. 52Tyilaka kowé, hé, para juru Torèt, awit kowé wis pada njupuk kuntyiné kaweruh; kowé déwé ora mlebu, nanging wong sing arep mlebu pada kok alang-alangi.”
53Bareng Yésus wis lunga sangka panggonan kono, para juru Torèt lan para wong Farisi pada ngintyim-intyim marang Panjenengané lan ngebyuki Panjenengané karo pitakonan werna-werna, 54uga pada mbudidaya gawé pasangan kanggo nyekel Panjenengané karo apa sing diomongké.