Semonan bab tukang nyebar wiji
1Yésus wiwit mulangi menèh ing pinggir tlaga. Wong okèh pada nglumpuk ing ngarepé, nganti Panjenengané munggah ing kapal sing ijik entas teka, terus njagong ing kono; nanging wong okèh kabèh pada ing daratan sak pinggiré tlaga. 2Panjenengané terus mulangké perkara okèh marang wong-wong kuwi nganggo semonan. Ing piwulangé kuwi, Panjenengané ngomong marang wong-wong mau, 3“Pada rungokna! Ana wong metu arep nyebar wiji. 4Nalika nyebar, sebarané kuwi sak bagéan tiba ing pinggir dalan, lan manuk-manuk terus teka lan nutuli wiji-wiji kuwi nganti entèk. 5Liyané tiba ing lemah sing tyampuran watu, ing kono lemahé ora okèh; sak nalika wiji-wiji kuwi tukul, awit lemahé tipis. 6Bareng srengéngé mundak duwur, terus mati awit panas lan awit ora nduwé oyoté, nganti dadi garing. 7Ana menèh sing tiba ing eri-eri, lan eriné tukul dadi duwur lan sebarané ketyepit banget, sak nalika mati lan ora ngetokké woh. 8Nanging liyané tiba ing lemah sing apik lan terus ngetokké woh; awit tukul subur, sak nalika ngetokké woh; ana sing tikel telung puluh, ana sing tikel suwidak, ana sing tikel 100.” 9Panjenengané terus ngomong: “Sapa sing nduwé kuping kanggo ngrungokké, kuwi rungokna!”
10Nalika Panjenengané dèwèkan, para muridé rolas kuwi pada njaluk ngerti bab semonan mau. 11Panjenengané terus ngomong marang wong-wong kuwi: “Kowé kabèh wis pada dikèki wewadiné Kratoné Gusti Allah, nanging kanggo wong-wong njaba samubarang didunungké nganggo semonan, 12supaya:
Senajan pantyèn ndeleng, nanging pada ora weruh;
senajan pantyèn ngrungokké, nanging pada ora ngerti,
supaya karo mengkono kuwi ora pada mratobat lan dikèki ngapura.”
13Panjenengané terus ngomong marang wong-wong kuwi: “Kowé apa pada ora ngerti semonan iki? Terus kepriyé enggonmu ngerti sak kabèhé semonan liyané? 14Wong sing nyebar kuwi nyebar tembungé Gusti. 15Nanging wong-wong ing pinggir dalan, panggonan disebari tembungé Gusti, ya kuwi wong-wong sing pada ngrungokké tembungé Gusti; sak nalika sétan teka ngentèkké tembungé Gusti sing ijik entas waé disebar. 16Mengkono uga, sing disebar ing lemah sing tyampuran watu-watu, ya kuwi wong-wong sing nalika krungu tembungé Gusti, terus sak nalika nampani tembungé Gusti kuwi karo bungah. 17Nanging tembungé kuwi ora ngoyot ing atiné; dadi nampané tembungé Gusti mau mung tahan sedilut waé; karo mengkono, bareng kelakon ana penggawé ala lan dikuya-kuya awit sangka tembungé Gusti kuwi, wong-wong mau sak nalika pada murtad. 18Nanging wong liya-liyané, ya kuwi sing disebar ing eri-eri, kuwi wong-wong sing pada ngrungokké tembungé Gusti, 19nanging sumelangé urip ing ndonya lan godané kasugihan lan kemilikan marang perkara-perkara liyané terus nlusup lan ngendih tembungé Gusti kuwi, nganti dadi ora ngetokké woh. 20Kanggo sing disebar ing lemah sing apik, ya kuwi wong-wong sing ngrungokké lan nampani tembungé, uga ngetokké woh, sing siji tikel telung puluh, lan sijiné tikel suwidak, lan sijiné menèh tikel 100.”
Semonan bab dimar lan bab ukuran
21Yésus terus ngomong marang wong-wong mau: “Dimar kuwi ora didèkèkké ing sak ngisoré gentong utawa didèkèkké ing ngisor ambèn ta? Apa ora ditumpangké ing tyagak dimar? 22Awit ora ana barang sing ketutup kejaba supaya kebukak lan ora ana barang sing didelikké sing ora bakal dibukakké. 23Sapa sing nduwé kuping kanggo ngrungokké kuwi rungokna!”
24Panjenengané terus ngomong menèh: “Pada titènana, apa sing pada kok krungu. Ukuran sing kok enggo ngukur, bakal kanggo ngukur kowé; malah kanggo kowé ukurané bakal ditambahi. 25Awit sapa sing nduwé, bakal dikèki, lan sapa sing ora nduwé, uga apa sing dadi duwèké bakal dijikuk.”
Semonan bab wiji sing tukul
26Yésus terus ngomong: “Bab Kratoné Gusti Allah kuwi kaya ngéné: Kenèng dipadakké kaya wong sing nyebar wiji ing lemah, 27ing wantyi mbengi wong mau turu lan ing wantyi awan tangi, nanging wiji kuwi tukul lan mundak gede lan wongé kuwi déwé ora ngerti kepriyé kedadiané. 28Bumi kuwi déwé ngetokké woh, wiwitan rupa gagang, terus pentilé, terus gandumé sing mentes ing gagangé. 29Yèn wohé wis tuwa, wong kuwi terus ngenèni, awit wis tekan wantyiné panèn.”
Semonan bab wiji sesawi
30Yésus terus ngomong: “Kratoné Gusti Allah kuwi kita umpamakké apa, utawa kita gambaraké nganggo semonan apa? 31Kraton kuwi kayadéné wiji sesawi sing nalika disebar ing lemah, kuwi wujudé tyilik déwé sangka sak kabèhé wiji ing bumi. 32Nanging bareng wis disebar, terus tukul lan dadi gedé déwé sangka sak kabèhé tanduran lan ngetokké pang sing gedé-gedé, nganti manuk-manuk ing awang-awang pada bisa nusuh ing pangayomané.”
33Nganggo semonan okèh sing kaya mengkono kuwi, Panjenengané nggelarké tembungé Gusti marang wong-wong kuwi, miturut karo sak dunungé pangertèné, 34lan Panjenengané ora ngomong tanpa semonan marang wong-wong kuwi, nanging marang para muridé déwé, Panjenengané nerangké samubarang karo tyara séjé déwé.
Gusti Yésus nyirep lésus
35Ing dina kuwi bareng wis surup, Yésus ngomong marang para muridé: “Hayuk pada budal nyabrang.” 36Lan ninggal wong okèh, para murid terus pada mèlu Panjenengané sing wis ing kapal bebarengan karo prau-prau liyané. 37Terus ana lésus sing gedé, lan ombaké ngebyuki prau, nganti prauné mèh kebak banyu. 38Nanging Yésus ing mburi turu nganggo bantal. Para murid terus nggugah Panjenengané lan ngomong: “Guru, apa Panjenengan ora perduli, yèn kita pada tyilaka?” 39Sakwisé tangi, Panjenengané terus nyenèni anginé karo banter lan ngomong marang tlaga: “Sirepa! Antenga!” Anginé terus sirep lan tlagané dadi anteng. 40Panjenengané terus ngomong marang para muridé: “Kenèng apa kowé pada wedi? Apa kowé pada ora pertyaya?” 41Para murid dadi wedi banget lan pada rembukan: “Sejatiné Panjenengané kuwi sapa ta, nganti angin lan tlaga waé pada mbangun turut marang tembungé?”