Para muridé metiki gandum ing dina sabat
1Ing sakwijiné dina sabat, nalika Yésus mlaku ngliwati kebon gandum, para muridé pada metiki gandum, terus diremet, isiné dipangan. 2Nanging ana wong Farisi sing pada ngelokké: “Kenèng apa kowé pada nindakké sing ora dililani ing dina sabat?” 3Yésus terus semaur, tembungé: “Apa kowé pada ora matya bab apa sing ditindakké Daved karo sing mèlu kabèh nalika krasa ngelih, 4terus mlebu ing griyané Gusti Allah, njupuk roti kurban, terus dipangan lan para sing mèlu ya terus pada diwènèhi, sakjané ora ana sing dililani mangan roti kuwi kejaba mung para imam.” 5Terus ngomong menèh: “Putrané Manungsa kuwi ya Gustiné dina sabat.”
Gusti Yésus maraské wong ing dina sabat
6Nalika ing dina sabat liyané Yésus mlebu ing sinaguk terus mulangi. Ing kono ana wong sing tangané tengen mati. 7Para juru Torèt lan para wong Farisi pada ngawas-awasi Yésus, apa bakal maraské wong ing dina sabat, supaya bisa pada olèh jalaran enggoné nyalahké Panjenengané. 8Nanging Panjenengané weruh pikirané wong-wong mau, terus ngomong marang sing tangané tengen mati: “Ngadeka, mapana ing tengah kéné!” Wongé terus ngadek mapan. 9Yésus terus ngomong marang wong-wong mau: “Aku takon marang kowé: Apa sing dililani ditindakké ing dina sabat, kabetyikan, apa sing ala, nylametké nyawa apa matèni?” 10Sakwisé ngomong mengkono terus nyawang wong-wong sak ubengé, terus ngomong marang sing mati tangané: “Tanganmu atungna!” Wong mau ya terus nindakké mengkono, sakwat tangané waras. 11Wong-wong mau terus pada nesu banget lan pada rembukan bab apa sing bakal ditindakké marang Yésus.
Gusti Yésus nyeluk rasul rolas
12Nalika semono Yésus munggah ing gunung perlu ndedonga; enggoné ndedonga marang Gusti Allah nganti sewengi muput. 13Bareng wis awan para muridé pada dityeluk, terus dipilih rolas, sing pada dikèki sebutan rasul, ya kuwi: 14Simon, sing uga dikèki jenengé Pétrus, lan Andréas seduluré Simon, Yakobus lan Yohanes, Filipus lan Bartoloméus, 15Matius lan Tomas, Yakobus, anaké Alféus, lan Simon sing diarani wong Sélot, 16Yudas, anaké Yakobus lan Yudas Iskariot sing bakal dadi sing ngiyanati.
Yésus mulangi lan maraské wong pirang-pirang
17Sakwisé kuwi Yésus terus medun, ditutké karo para muridé, terus mandek ing sakwijiné panggonan sing rata. Ing kono ana wong okèh banget sing pada nglumpuk, ya kuwi para murid-muridé lan wong-wong liyané, sing teka sangka sak ubengé tanah Yudéa lan sangka Yérusalèm, lan sangka tanah pinggiran segara Tirus lan Sidon. 18Enggoné pada mrana kuwi arep ngrungokké tembungé lan supaya diwaraské larané, uga wong-wong sing ketèmpèlan roh najis ya pada diwaraské. 19Lan wong okèh kuwi mau kabèh pada mbudidaya bisané ndemèk Panjenengané, awit terus ana kekuwatan sing metu sangka Panjenengané, nganti kabèh pada diwaraské.
Wong sing beja lan sing tyilaka
20Yésus terus weruh para muridé lan ngomong:
“Rahayu kowé sing mlarat, awit ya kowé kuwi sing pada nduwèni Kratoné Gusti Allah.
21Rahayu kowé sing saiki pada kaliren, awit kowé bakal pada diwareki.
Rahayu kowé sing saiki nangis, awit kowé bakal ngguyu.
22Rahayu kowé, yèn awit sangka Putrané Manungsa, kowé pada disengiti karo wong, disingkang-singkang lan dirèmèhké, uga jenengmu diemohi, dianggep ala.
23Ing waktu kuwi kowé pada bungah-bungaha lan seneng-senenga, awit sak temené bakal gedé berkahmu ing swarga; awit para nabi ya digawé mengkono karo para leluhuré wong-wong mau.
24Nanging tyilaka kowé, hé, para wong sugih, awit kowé wis pada nampani panglipuran sangka kasugihanmu.
25Tyilaka kowé, sing saiki warek, awit kowé bakal ngelih. Tyilaka kowé, sing saiki ngguyu, awit kowé bakal ngalami susah lan nangis.
26Tyilaka kowé, yèn wong kabèh pada ngelem-elem kowé, awit ya kaya mengkono kuwi penggawéané para leluhuré marang para nabi palsu.”
Nrésnani mungsuh
27“Nanging kowé sing pada ngrungokké marang Aku, pada Tak pituturi: Pada trésnaa marang mungsuhmu: wong sing sengit marang kowé, pada betyikana. 28Wong sing nyepatani kowé, pada jalukna berkah; wong sing nindakké sing ala marang kowé, pada dongakna betyik. 29Sapa waé sing napuk pipimu sebelah, sisihé pisan pasrahana lan sapa waé sing ngrebut jubahmu, bèn ngepèk klambimu pisan. 30Wong sing njaluk apa-apa marang kowé, wènèhana lan duwèkmu sing wis dijukuk karo wong, aja kok jaluk bali. 31Apa sing kok karepaké supaya wong nandangi marang kowé, kuwi ya tindakna marang wong. 32Lan yèn kowé trésna marang wong sing nrésnani kowé, kuwi apa upahmu? Awit wong-wong dosa ya pada nrésnani marang sing nrésnani dèkné. 33Awit yèn kowé pada nggawé betyik marang sing mbetyiki kowé, kuwi upahmu apa? Wong-wong dosa apa ora ya pada nandangi mengkono. 34Lan menèh yèn kowé ngutangi marang wong karo karep supaya pada olèh apa-apa sangka wong mau, kuwi apa upahmu? Wong-wong dosa apa ora ya pada ngutangi marang para wong dosa, supaya nampa menèh sing ajiné pada. 35Nanging kowé, pada trésnaa marang mungsuhmu lan pada betyikana lan silihana tanpa ngarep-arep piwalesé, nganti bakal gedé berkahmu, apa menèh kowé bakal pada dadi anaké Gusti Allah sing Mahaluhur, awit Panjenengané nindakké kabetyikan marang wong sing pada ora ngerti maturkesuwun lan marang para wong ala. 36Kowé kudu pada melas ati, kaya enggoné Bapakmu ya melas ati.”
Bab ngadili
37“Aja pada ngadili, supaya kowé ya ora bakal pada diadili. Lan aja pada nyalahké, supaya kowé ya ora pada disalahké. Pada ngapuraa, supaya kowé ya dingapura. 38Pada wewènèha, supaya kowé ya diwènèhi. Takeran sing betyik, sing ditetel-tetel, sing dihoyok lan sing lubèr, bakal diesokké ing pangkonmu, awit ukuran sing kok enggo ngukur, kuwi ya bakal kanggo ngukur kowé.”
39Yésus terus ngomong menèh marang wong-wong mau karo semonan ngéné: “Wong lamur apa bisa nuntun wong lamur? Apa loro-loroné ora bakal ketyemplung ing juglangan?
40Murid kuwi ora ngungkuli guruné, nanging sapa waé sing wis rampung sinauné, bakal pada karo guruné.
41Kenèng apa kowé weruh kayu sak tyuwil ing mripaté sedulurmu, nanging glondongan kayu ing mripatmu déwé, kowé ora weruh? 42Kepriyé kowé bisa ngomong marang sedulurmu: Sedulur, kayu sak tyuwil ing mripatmu kuwi tak ilangaké. Nanging glondongan kayu ing mripatmu, kowé ora weruh. Hé, wong lamis, glondongan kayu ing mripatmu kuwi ilangana ndisik, nganti kowé bakal bisa weruh karo tyeta lan bisa ngilangi kayu sak tyuwil ing mripaté sedulurmu!”
Wit lan wohé
43“Ora ana wit sing betyik ngetokké woh sing ala, lan ya ora ana wit sing ala ngetokké woh sing betyik. 44Awit saben wit kuwi kétok sangka wohé. Awit ora ana woh anjir dipetik sangka grumbulané eri, lan ora ana woh anggur diunduh sangka grumbulan eri. 45Wong sing betyik kuwi ngetokké perkara sing betyik sangka simpenané atiné sing betyik, nanging wong sing ala kuwi ngetokké barang sing ala sangka simpenané atiné sing ala. Awit sing diutyapké karo tutuk, kuwi mbludak sangka sak njeruhné ati.”
Ngrungokké lan nglakoni
46“Kenèng apa kowé kok nyebut Aku: Gusti, Gusti, nanging kowé pada ora nglakoni pituturku? 47Saben wong sing marani Aku lan ngrungokké pituturku lan nglakoni, kowé bakal tak omongi wong kuwi kena dipadakké sapa. 48Kuwi kaya wong sing ngedekké omah: Wong kuwi nggawé kedukan sing jeru lan dasaré dipasang ing watu karang. Bareng ana banjir lan banjir mau nerjang omah kuwi, omahé ora bakal hoyak awit kuwat banget. 49Nanging sapa sing ngrungokké pitutur-Ku nanging ora nglakoni, kuwi kaya wong sing ngedekké omah tanpa dasar. Bareng ana banjir sing nerjang, omah kuwi ambruk lan rusaké banget.”
