Piwulangé Yésus ing Gunung
Sapa sing rahayu
1Bareng Yésus weruh wong okèh kuwi, terus munggah ing gunung lan sakwisé njagong, para muridé pada ngadep ing ngarepé. 2Panjenengané terus nggelar pitutur-pitutur, ngekèki piwulang, tembungé:
3“Rahayu wong sing mlarat ing roh,
awit kuwi sing pada nduwèni Kratoné swarga.
4Rahayu wong sing kasusahan,
awit wong kuwi sing bakal pada olèh panglipur.
5Rahayu wong sing andap asor,
awit kuwi sing bakal pada nampa warisan bumi.
6Rahayu wong sing ngelih lan ngelak marang karepé Gusti Allah,
awit wong kuwi sing bakal pada kewareken.
7Rahayu wong sing melas ati,
awit kuwi bakal pada olèh kabetyikan.
8Rahayu wong sing sutyi atiné,
awit kuwi bakal pada weruh Gusti Allah.
9Rahayu wong sing seneng nggawa tentrem,
awit wong kuwi sing bakal pada disebut para anaké Gusti Allah.
10Rahayu wong sing dianiaya awit nindakké karepé Gusti Allah,
awit wong kuwi sing pada nduwèni Kratoné swarga.
11Rahayu kowé, yèn kowé dirèmèhké lan dianiaya lan didakwa
nindakké sak rupané sing ala sing ora nyata, awit sangka Aku.
12Pada bungaha lan seneng-senenga, awit gedé berkahmu ing swarga,
awit ya kaya mengkono enggoné wong-wong pada nganiaya para nabi sak durungé kowé.”
Uyahé bumi lan pepadangé jagat
13“Kowé kuwi uyahé bumi. Yèn uyah kuwi ilang asiné, arep diasinké nganggo apa? Wis ora ana gunané menèh kejaba mung dibuwang lan diidak-idak karo wong.
14Kowé kuwi pepadangé jagat. Kuta ing nduwuré gunung kuwi ora kaling-kalingan. 15Lan menèh wong nyumet dimar kuwi ora disèlèhké ing sak ngisoré gentong, nanging ditumpangké ing tyagak dimar, nganti madangi kabèh ing njeruh omah kuwi. 16Semono uga padangmu ya slorotna marang wong, nganti pada weruh marang penggawéanmu sing betyik, terus pada ngluhurké Bapakmu ing swarga.”
Yésus lan Torèt
17“Kowé aja pada ngira, yèn Aku teka supaya mbatalké Torèt utawa kitabé para nabi. Teka-Ku iki ora supaya mbatalké, nanging nyampurnakké. 18Awit sak temené Aku ngomong marang kowé: Nganti sak durungé langit lan bumi iki entèk, dadia aksara sing tyilik déwé utawa tanda titik siji waé ora ana sing dibuwang sangka Torèt, sak durungé kuwi kabèh kelakon. 19Mulané sapa sing mbatalké salah siji sangka pepakoné angger-angger iki, senajan sing tyilik déwé, lan mulangké mengkono marang wong, kuwi bakal disebut sing tyilik déwé ing Kratoné swarga. Nanging sapa sing nindakké lan mulangké pepakoné Torèt kabèh, kuwi bakal disebut sing gedé ing Kratoné swarga. 20Mulané Aku ngomong marang kowé: Yèn enggonmu netepi karepé Gusti Allah ora ngungkuli para pemimpin agama lan para Farisi, kowé mesti ora bakal mlebu ing Kratoné swarga.”
Bab matèni
21“Kowé wis pada krungu, yèn wis didawuhké marang para leluhur: Kowé aja matèni, sapa sing matèni kudu diukum. 22Nanging Aku ngomong marang kowé: Sapa sing nesu marang seduluré, kudu diukum; sapa sing ngelokké seduluré: Kapir, kudu diukum karo pengadilan agama, lan sapa sing ngelokké: Murtad, kudu dityemplungké ing neraka murup.
23Mulané yèn kowé waktu mlaku nggawa pisungsung menyang mesbèh, nanging terus kèlingan yèn sedulurmu ijik nduwé ganjelan ing atiné kanggo kowé, 24pisungsungmu tinggalen ing ngarepé mesbèh kono, terus maranana sedulurmu mau, rukuna ndisik, sakwisé kuwi terus balia, masrahna pisungsungmu.
25Terus gelis rukuna karo mungsuhmu waktu ijik mlaku bebarengan menyang pengadilan, supaya kowé aja nganti diukum karo rèkter mungsuhmu, rèkter terus masrahké kowé marang pembantuné, sak nalika kowé dilebokké ing pakunjara. 26Sak temené Aku ngomong marang kowé: Kowé ora bakal metu sangka kono, sak durungé kowé mbales utangmu nganti rampung.”
Bab mlaku bédang
27“Kowé wis pada krungu tembung mengkéné: Kowé aja mlaku bédang! 28Nanging Aku ngomong marang kowé: Sapa sing mandeng wong wadon karo ngarepké marang dèwèké, kuwi wis mlaku bédang sak njeruhné atiné. 29Mulané yèn mripatmu tengen dadi jalarané sing ala, tyukilen terus buwangen, awit luwih betyik kélangan salah siji pérangané sangka njeruhné awakmu tinimbang awakmu sekujur dityemplungké ing neraka. 30Lan menèh yèn tanganmu tengen dadi jalarané sing ala, ketoken terus buwangen, awit luwih betyik kélangan salah siji pérangané awakmu tenimbang awakmu sekujur ketyemplung ing neraka.
31Uga ana tembung mengkéné: Sapa sing misah bojoné, kudu ngekèki layang pegatan. 32Nanging Aku ngomong marang kowé: Sapa sing misah bojoné ora jalaran sangka mlaku bédang, kuwi ndadèkké bojoné mlaku bédang lan sapa sing ngepèk bojo wong wadon sing dipegat mau, dadi mlaku bédang.”
Bab Sumpah
33“Kowé wis pada krungu, yèn para leluhur pada nampa tembung mengkéné: Aja ngomongké sumpah palsu, nanging tetepana sumpahmu ing ngarepé Gusti. 34Nanging Aku malah ngomong marang kowé: Aja sumpah babar pisan, dadia kanggo swarga, awit langit kuwi damparé Gusti Allah, 35dadia kanggo bumi, awit kuwi antyik-antyiké sikilé Gusti, dadia kanggo Yérusalèm, awit kuwi kutané Ratu gedé. 36Ya aja sumpah kanggo sirahmu, awit kowé ora bisa mutihké utawa ngirengké rambutmu sakeler waé. 37Yèn ya, ngomonga: Ya, yèn ora, ngomonga: Ora. Luwih sangka kuwi, asalé sangka sing dursila.”
Bab walesan
38“Kowé wis pada krungu tembung mengkéné: Mripat ganti mripat, untuné ganti untu. 39Nanging Aku ngomong marang kowé: Kowé aja nglawan marang wong sing nggawé ala marang kowé, malah sapa sing napuk pipimu tengen, pipimu kiwa pasrahana pisan. 40Lan yèn ana wong sing arep perkaran karo kowé, arep ngepèk klambimu, jubahmu dipasrahké pisan. 41Uga yèn kowé dipeksa dikongkon ngantyani mlakuné wong sak mil, kantyanana nganti rong mil. 42Yèn ana wong njaluk marang kowé, wènèhana lan aja nulak wong sing arep utang marang kowé.”
Bab trésna sak pada-pada
43“Kowé ya wis pada krungu tembung: Kowé trésnaa marang sak pepadamu lan sengita marang mungsuhmu! 44Nanging aku malah ngomong marang kowé: Pada trésnaa marang mungsuhmu; wong sing nglarani kowé pada dongakna slamet, 45karo mengkono kowé pada dadi anaké Bapakmu ing swarga, sing mletèkké srengéngé marang wong ala lan wong betyik, lan ngedunké udan marang wong sing bener lan sing ora bener. 46Yèn kowé trésna marang wong sing nrésnani kowé, kuwi kowé olèh upahé apa? Para juru pajek apa ora ya nandangi mengkono, ta? 47Lan yèn kowé mbagèkké keslametan mung marang sedulur-sedulurmu waé, keluwihané apa? Wong kapir apa ora ya nandangi mengkono, ta? 48Mulané kowé pada sampurnaa, kaya Bapakmu ing swarga ya sampurna.”